Uncategorized
Local Silk – ผ้าไหมมัดหมี่บนกี่ทอผ้าที่หน้าบ้าน
Bwild byheart /เรื่องและภาพ : ทรงพล ผาฤพล
ณ อําเภอชนบท จังหวัดขอนแก่น กับผ้าไหมมัดหมี่ ภูมิปัญญาพื้นบ้าน ความปกติธรรมดา ที่ทุกคนก็ทํากัน เพราะมัน คือ “ชีวิตความเป็นอยู่”
วันนี้เรามีนัดมาย้อมสีผ้าไหมกับแม่เกษร หรือ “แม่ษร” ที่บ้าน ใช้เวลาในการเดินทางโดยรถยนต์จากสตูดิโอ Bwild ระยะเวลาเพียง 30 นาที ในหมู่บ้านที่ห่างจากตัวเมืองไม่มาก โอบล้อมด้วยทุ่งนา และทุ่งหญ้าที่เปิดกว้าง สภาพแวดล้อมในหมู่บ้านค่อนข้างสงบ ร่มรื่นด้วยต้นไม้ที่ถูกปลูกแทรกตามแนวรั้วบ้านแต่ละหลัง แต่ละบ้านก็จะมีพื้นที่หน้าบ้านซึ่งติดกับซอยเล็กๆ คนเดินผ่านไปผ่านมาก็ทักทายกัน ตามประสาหมู่บ้านเล็กๆ ในชนบท ที่คนในหมู่บ้านรู้จักกันหมด
ใต้ชายคาหน้าบ้าน ของบ้านแต่ละหลัง เราสังเกตเห็นโครงไม้ หรือโครงเหล็กที่เป็นทรงกรอบสี่เหลี่ยมคล้ายๆ กัน มีคานไม้ มีเชือกผูก ร้อยสายระโยงระยาง พร้อมกับมีพื้นที่ไว้สําหรับคนนั่ง แม่ษรบอกว่ามันคือ “กี่ทอผ้า” หรือ “หูกตํ่าผ้า” ที่คนอีสานใช้เรียกกัน มีไว้ใช้สําหรับทอ ผ้าไหม ซึ่งเป็นเครื่องมือที่สําคัญในการประกอบอาชีพหลักของคนในหมู่บ้านแห่งนี้
ก่อนนั้น การทอผ้าถือเป็นเรื่องธรรมดาของทุกครัวเรือน แทบจะทุกบ้านจะมีกี่ทอผ้าวางไว้ใต้ถุนบ้าน มีการทอ ผ้าไว้ใช้เอง ทั้งผ้าไหมที่มีการเลี้ยงไหมเอง จนทําเป็นเส้นไหม และผ้าฝ้ายที่ปลูกฝ้ายขึ้นมาเองจากเมล็ด ทรัพยากรทุกอย่างสามารถหาได้ใน พื้นที่ที่เราอยู่อาศัย รู้ที่มาที่ไป และกระบวนการผลิตทั้งหมด ยังน่าดีใจ ที่เรายังได้เห็นวิถีชีวิตนี้อีกครั้ง ในยุคปัจจุบัน ที่ทุกอย่างล้วนใช้เครื่องจักร ที่มีทั้งความเร็ว และ ต้นทุนที่ต่ำเกินงานฝีมือจะต่อสู้ได้
จากการทอผ้าเพียงเพื่อการใช้สอยในยุคก่อน มาจนถึงยุคการผลิตที่มากเกินความต้องการ ยังมีกลุ่มคนที่ยังพยายามที่ยังคงใช้ชีวิต และยืนหยัดที่จะสร้างงานที่บ้านเหตุผลเพียงเพราะรักในสิ่งที่ทำ และงานนั้น ยังเปิดโอกาสให้เราได้แสดงความคิดสร้างสรรค์ เปิดโอกาสให้ได้พบเจอเพื่อนร่วมทาง ที่มีจุดหมายคล้ายๆกัน ได้ทำงานร่วมกันที่บ้านของเรา
ในยุคที่ผ้าไหมมัดหมี่สามารถเป็นได้มากกว่า เสื้อผ้า เราพัฒนาเป็นสินค้าต่างๆ ให้เข้ากับยุคสมัย นักออกแบบยังคงได้ออกแบบลายผ้าด้วยเทคนิคดั้งเดิม ช่างทอเองยังคงได้ใช้ความรู้ ความสามารถที่ผ่านมาในการสร้างลวดลาย ฝากฝีมือไว้ในเส้นไหม และทุกคนในทีมต่างเรียนรู้ไปพร้อมๆกัน เริ่มจากสิ่งที่เรามี และทำให้ดีที่สุด
วันนี้แม่ษรได้เห็น สินค้าที่ทำขึ้นมาจากผ้าที่แม่ทอ เราได้นำสินค้ากลับมายังจุดเริ่มต้น ให้ศิลปินผู้สร้างงานของเราได้ชื่นชม งานที่รักของแม่ษร ยังคงสร้างรายได้ และนอกเหนือจากรายได้นั้น คือคุณค่าในสิ่งที่ทำ นั้นสร้างความสุขให้คนทำงานตัวเล็กๆ คนหนึ่ง ในขณะที่ยังคงได้ใช้เวลาทำงาน และดูแลครอบครัวได้พร้อมกัน
หากผลกำไร เป็นตัววัดความสำเร็จของธุรกิจ
การอยู่อย่างมีคุณค่า มีความสงบสุข อาจจะเป็นเครื่องวัดความสำเร็จของชีวิต ได้เช่นกัน
English